Toestroom migranten uit Midden-Oosten: "Geen extra maatregelen nodig"

Op een moment dat er grote omwentelingen in de Arabische wereld plaats vinden en ondermeer Italië reeds te kampen heeft met een enorme toestroom aan  vreemdelingen uit Egypte, Tunesië, Libië enz., moeten we ons ook in België voorbereiden op een reële toename van asielaanvragen. We moeten alles in het werk stellen om te voorkomen dat de opvangcrisis van eind vorig jaar zich herhaalt.

Initiatieven op Europees niveau

In de pers werd al bekend gemaakt dat België op Europees vlak zal deelnemen aan de luchtbrug die wordt ingesteld om vluchtelingen aan de grens tussen Tunesië en Libië te ontzetten. Daarvoor zal vanaf maandag 7 maart een Belgische Airbus worden ingezet die tot 2.500 vluchtelingen kan repatriëren. Ook zal ons land via de noodhulpbegroting een miljoen euro ter beschikking te stellen van het Internationale Rodekruiscomité.

België voorbereid?

Toch wilde ik tijdens de Kamercommissie Binnenlandse Zaken van 1 maart van Staatssecretaris Wathelet weten wat België exact zal ondernemen om het hoofd te bieden aan een eventuele toename van asielaanvragen, en of er op dit moment al sprake is van een stijgend aantal aanvragen uit deze landen.

Asiel- migratieproblematiek: Europa wacht af…

De Staatssecretaris kon me alvast meedelen dat België - naar aanleiding van een oproep van Frontex - twee politieagenten zal afvaardigen om deel te nemen aan de Hermes-operatie. Ook voert Frontex een grondige risicoanalyse van de migratiestromen in en vanuit de regio. Daarnaast werd er in het kader van de Europese migratieraad Justitie en Binnenlandse Zaken van 24 februari reeds beslist om voorlopig nog geen Europees mechanisme in gang te zetten voor de verdeling van een nieuwe toestroom aan migranten uit Noord-Afrika. Op 24 maart zal dit pas opnieuw op Europees niveau worden besproken. Iets wat ik ten zeerste betreur.

Men had al sneller beslissingen kunnen nemen, maar men zal nog 3 weken wachten alvorens over een globale aanpak te discussiëren. Wanneer die globale oplossing er dan concreet zal komen, wordt nog eens afwachten. Er had al sneller over een algemene aanpak gedebatteerd kunnen worden, en zeker over het probleem om de toestroom van migranten op te vangen. Europa heeft hier een kans laten liggen om al op 24 februari het asiel- en migratieprobleem naar een hoger, uniform, Europees niveau te tillen.

Maatregelen België

Voorts zei de Staatssecretaris me dat er in ons land geen speciaal statuut komt voor de migranten komende uit deze landen. Ik denk inderdaad dat de “nieuwe” aanvragen onder dezelfde voorwaarden als voor andere migranten moeten gelden, rekening houdende met de Vluchtelingenconventie1 en het mechanisme van de subsidiaire bescherming2. Wathelet zei wel dat de situatie in het Midden-Oosten, en vooral deze in Libië, met argusogen gevolgd wordt, omdat het - gezien de onheilspellende berichten van buitenproportioneel geweld tegen de eigen burgerbevolking daar – niet onwaarschijnlijk is dat een groot aantal migranten uit het land zich hier zouden aanmelden. De cijfers worden dus op regelmatige basis geëvalueerd zodat er op korte tijd maatregelen kunnen worden genomen.

Cijfers niet verontrustend?

Toch zijn die cijfers, aldus de Staatssecretaris, nog lang niet verontrustend. Voorlopig zal er niets ondernomen worden, omdat er slechts een geringe stijging van het aantal aanvragen uit respectievelijk Tunesië, Egypte en Algerije is waar te nemen. Toch kan ik het hier allesbehalve mee eens zijn.

Uit zijn eigen cijfers blijkt dat er vorig jaar 20 aanvragen uit Tunesië, 29 uit Egypte en 287 uit Algerije kwamen, tegenover reeds 6 aanvragen uit Tunesië (9 uit Egypte en 23 uit Algerije) in de maand januari alleen! Indien deze tendens zich zou aanhouden, krijgen we in 2011 te maken met 72 aanvragen uit Tunesië: 3,6 keer meer dan vorig jaar! De cijfers van januari en februari alleen al zouden dus aanleiding moeten geven tot een proactieve aanpak: concrete maatregelen om een snelle afhandeling van de aanvragen te kunnen garanderen, en in samenspraak met zijn collega Courard het actief bestuderen van mogelijke extra opvangplaatsen. Toch blijft een concrete invulling voorlopig onbesproken. Ik zal de cijfers regelmatig opvragen en de bevoegde Staatssecretarissen hierover blijven ondervragen. 

1 Vluchtelingenconventie: hierin wordt bepaald wie in aanmerking komt voor de status van vluchteling en aan wie dus asiel moet worden verleend door het land waar een asielaanvraag gedaan wordt, alsook de rechten die aan de al dan niet als vluchteling erkende asielzoeker moeten worden toegekend. 

2 Subsidiaire bescherming: Het statuut dat aan niet-erkende vluchtelingen kan worden toegekend omdat ze niet kunnen terugkeren naar hun herkomstland, omdat ze daar een 'reëel risico op ernstige schade' lopen.