Reisverslag Balkanreis dag 2: Macedonia has no future!

Een reisverslagje maken zat er gisterenavond niet meer in omdat we te moe waren na de lange en gevaarlijke Kosovotrip over besneeuwde bergpassen en langs steile ravijnen. Brrr.

Gisteren was een indrukwekkende dag. Het begon in Tetovo – de verpauperde officieuze hoofdstad van de Albanese minderheid in Macedonië – waar we een ziekenhuis en een psychiatrische instelling bezochten. Heel wat etno-Albanese immigranten komen immers naar België voor medische verzorging. Het is dus belangrijk om een correct beeld te krijgen van de gezondheidszorg in de Balkan. En die is zeker niet om over naar huis te schrijven: aftandse, groezelige gebouwen en kamers, overwerkte verpleegsters en dokters en ellenlange wachtrijen. In de psychiatrische instelling was het helemaal deprimerend. De geesteszieken zitten er in een gebouw dat tot op de draad versleten en onderkomen is.

Na deze choquerende ervaring hadden we een afspraak met ‘Illyricum Libertas’ (‘Vrij Albanië’), een groep separatistische etno-Albanezen die strijden voor een groot Albanië (incl. Albanië, Kosovo, Zuid-Servië, delen van Macedonië, …). Kortom, een totale staatkundige hertekening van de huidige Balkan. Hun leider Valon Kurtishi is een belezen en welbespraakt man die de Belgische situatie goed kent. Hij is in onze ogen het leiderstype dat de Balkan terug kan doen ontvlammen, ook al zweert hij openlijk alle vormen van geweld af. Hij wordt van dichtbij gevolgd door de staatsveiligheid en er hangt momenteel 4 jaar celstraf boven zijn hoofd wegens het maken van een graffiti-tag van Groot-Albanië met als bijschrift: 1 taal, 1 volk, 1 land. Het regime lacht er hier duidelijk niet mee… Sinds deze ontmoeting hebben we trouwens de indruk dat we geschaduwd worden door de Macedonische Staatsveiligheid.

Onmiddellijk na deze ontmoeting werden we ontvangen door de burgemeester van Tetovo en de gewezen rector van de universiteit, Prof. Dr. Sadi Bexheti. (Alle onderwijsdirecteurs op alle niveaus worden politiek benoemd, telkens wanneer er een andere partij de verkiezingen wint is het volledige tabula rasa…). Hij is diep ontgoocheld in het beleid van de Macedonische regering die discriminatie van de Albanese minderheid in de hand werkt. Zo krijgen ze slechts een kleine 10% van de overheidsmiddelen terwijl ze ongeveer 25% vd bevolking tellen. Op een bepaald ogenblik liet hij zich zelfs de boude uitspraak: ‘Macedonia has no future!’ ontvallen. Over de asielstroom naar België wist hij niet zoveel te vertellen aangezien er vanuit Tetovo quasi geen vertrekken. Ook hij bevestigde wél dat het nooit gaat over politieke vluchtelingen, maar wel over economische migranten…

De laatste afspraak van de dag vond plaats in Pristina, de hoofdstad van Kosovo, het armste land van de Balkan. We ontmoetten er Visar Ymeri, fractieleider van de oppositiepartij ZELFBESCHIKKING! in het Kosovaarse parlement. Deze partij wil af van de Servische en internationale inmenging en eist de volledige politieke en economische zelfbeschikking van het Kosovaarse volk. Zijn partij is ook voorstander van een samensmelting met Albanië en momenteel de derde grootste van het land maar aan een stevige opmars bezig, zeker bij de jongeren. Ook hij respecteerde ons standpunt mbt de asielinstroom vanuit de Balkan, maar hij vroeg begrip voor de vreselijke economische situatie van zijn land.

De Balkan is een kluwen van belangen en volkeren op zoek naar voorspoed, identiteit en geborgenheid. Soms zeer paradoxaal, zo kreeg Sarah een SMSje van de lokale operator met de woorden: Welcome to Macedonia, the craddle of civilisation.’ net op het ogenblik dat we op het stuk weg tussen Skopje en Tetovo reden waar enkele jaren geleden nog tientallen Macedonische soldaten in de val waren gelokt en werden gedood door de Albanese vrijheidsstrijders van het UCK…

Vandaag trekken we naar Lipovo en Komanova, de streek en de stad waar quasi al onze Macedonische asielzoekers vandaan komen.

Tot schrijfs!

Sarah & Theo