Opvangcrisis asielzoekers werkt surrealisme in de hand

Dat de geschiedenis zich gewoonlijk dreigt te herhalen, is op zich niet verrassend. Schrijnend is dit echter wel in het licht van de opvangcrisis in ons land, die alweer terug is van (nooit echt) weggeweest. De dreiging van duizenden asielzoekers die vorige winter de nachten op straat zouden moeten doorbrengen werd toen voorlopig in de kiem gesmoord door het creëren van ongeveer 4.500 extra opvangplaatsen, maar toch zit ons opvangnet vandaag weer verzadigd. Zo kregen op 26 en 27 april alweer 175 personen geen opvangplaats toegewezen.

“Dit komt door het aantal asielaanvragen, dat op korte tijd weer een opstoot kende”, is de verklaring die ons telkens weer wordt voorgeschoteld. Net zoals de uitvlucht dat men “hier niet op voorbereid” was. Toch meende ik dat meerdere parlementsleden, overheidsinstanties en betrokkenen de bevoegde Staatssecretarissen en premier  hier ruim een maand geleden al op hadden gewezen (cf. artikel De Morgen, d.d. 30/03/2011). Maar men ondernam zo goed als niets. En dat terwijl we inmiddels allemaal weten dat het asielprobleem in ons land zichzelf niet zal oplossen.

Foute inschatting

Uiteraard is het tekort aan opvangplaatsen het gevolg van een toenemend aantal aanvragen (in maart waren dat er 2.193, tegenover 1.424 in dezelfde periode vorig jaar). Men was hier, alle waarschuwingen ten spijt, niet op voorbereid. Terwijl het CGVS zijn werking construeerde op basis van gemiddeld 1.500 asielaanvragen per maand, veegt de realiteit dit gemiddelde al na 3 maanden van tafel (al 2 maanden op rij blijft het gemiddelde staan op meer dan 2.000 aanvragen per maand).

De situatie werd niet enkel bij de diensten verkeerd ingeschat; ook ons opvangnet werd overweldigd  door deze “verrassing”. Hoewel er eind vorig jaar nog eens meer dan 4.500 extra opvangplaatsen werden gecreëerd, kan België nu (alweer) zijn Europese verplichtingen niet nakomen (elk asielzoeker onderdak bieden gedurende zijn eerste asielprocedure, nvdr). Het is een kwestie van tijd voor er opnieuw dwangsommen worden uitgesproken en vooraleer Europa ons op de vingers tikt.

Bestaande opvangplaatsen uitbreiden

De regering, aldus premier Leterme in de Kamer, heeft nu ingezet op de uitbreiding van bestaande opvangcentra, zoals ondermeer in Bierset en Poelkapelle. Dit zou goed zijn voor 200 nieuwe plaatsen, om eerst en vooral de 300 niet-begeleide minderjarigen die nog op hotel verblijven een degelijk onderdak te bieden.

Het is een goed teken dat er eerst gewerkt wordt op bestaande sites, om te zien of daar nog plaatsen beschikbaar zijn. Het is namelijk absurd om telkens weer extra opvangcentra te creëren. Ons kleine land beschikte nu al over niet minder dan 25.000 opvangplaatsen! We kunnen ons niet beperken tot het eindeloos zoeken naar nieuwe opvangplaatsen, want dit biedt enkel oplossingen op korte termijn (cf. de wintercrisis). Gelukkig begint de regering dit ook te beseffen: getuige hiervan dat een deel van het budget voor nieuwe opvangplaatsen dit jaar wordt voorzien voor extra personeel, zodoende de lopende dossiers versneld te kunnen afhandelen.

Verder zal men de Lokale Opvanginitiatieven (LOI’s) trachten uit te breiden. In oktober werden er al 2.000 bijkomende plaatsen beloofd, hoewel er hiervan nog maar 395 operationeel zijn. Nog altijd vangt 1 op 6 gemeentes geen asielzoekers op. Hier wordt aan gewerkt, verzekerde de premier: er worden momenteel ondersteunende maatregelen voor steden en gemeenten besproken, om hen te motiveren om bijkomende plaatsen in LOI’s te creëren.

De gedachte aan een nieuw spreidingsplan blijft echter controversieel. Uit het verleden bleek, ons inziens, meermaals dat bij een dergelijk plan de verdeling van het aantal asielzoekers per gemeente problematisch en onevenwichtig verloopt.

Terug toekennen financiële steun: surrealistisch!

In de plenaire zitting van twee weken geleden werd er eerst geen gewag gemaakt van geplande financiële steun voor asielzoekers. Dergelijke steun, die met art. 57 § 2 van de OCMW-wet werd geschrapt (dit artikel bepaalt dat asielzoekers enkel nog recht hebben om materiële bijstand), bevordert alweer het aanzuigeffect. Toch bleek vorige week duidelijk dat de regering nog steeds financiële bijstand aan asielzoekers die niet toegewezen zijn, verleent. In de begroting van 2011 wordt er niet minder dan 60 miljoen euro voorzien voor “maatschappelijke dienstverlening” (een aan het leefloon gelijkgesteld bedrag)! Het gevolg ervan zagen we vorig weekend nog in het nieuws: de OCMW’s worden overspoeld door asielzoekers die een leefloon vragen.

Tegen dergelijke financiële bijstand zijn wij radicaal gekant: om de opvangcrisis te bestrijden, wil men de niet toegewezen asielzoekers geld toestoppen, als zoethouder. Zou men dan niet beter op een moment dat ons opvangnet verzadigd is naar België komen afzakken, in de hoop dat men niet toegewezen wordt maar toch een aardige duit in het zakje kan steken?  Surrealisme ten top!

Niet enkel opvangprobleem

Wij vinden dat dit geld beter kan gebruikt worden voor o.a. de snellere afhandeling van de asielprocedures zelf en materiële opvang. Wat men nu poogt te doen, de LOI’s uitbreiden en extra plaatsen in bestaande opvangcentra zoeken, kan enigszins een goede aanzet vormen om het huidige opvangprobleem voorlopig halt toe te roepen, hoewel dit alleen niet zal volstaan. Opvang is slechts een symptoom van de totale asielcrisis, geen oorzaak. Daarom blijft N-VA herhalen dat er, naast de opvangmogelijkheden, moet gewerkt worden aan de hoge instroom, de procedures en de uitstroom. Onze wetsvoorstellen kaderen perfect binnen deze denkwijze, die de enige logische uitweg is om de knopen in ons asiel- en migratiebeleid te ontwaren.

Regering holt achter de feiten aan

Langzaam maar zeker begint deze regering dit ook in te zien. Met mondjesmaat sijpelen er wel maatregelen door die inwerken op de basispijlers van de asielcrisis, al stellen we ons ook hierbij kritisch op: deze hebben vooral effect op erg korte termijn, maar vormen geen structurele oplossing. Tegelijkertijd mist de regering echter de snelheid, doeltreffendheid en de doortastendheid om accuraat en proactief te reageren: de hotelopvang werd nog steeds niet afgebouwd, hoewel de leefomstandigheden er onmenselijk zijn en de huurcontracten zijn verlopen en  er worden vandaag opnieuw echte vluchtelingen niet toegewezen  omdat “hun” plaats wordt ingenomen door asielzoekers die herhaaldelijk oneigenlijke aanvragen indienen (terwijl België verplicht is enkel opvang gedurende de eerste procedure te bieden ). Erger nog, de overheid calculeert al dwangsommen voor dit jaar in: er wordt 446.000 euro extra opzijgezet om deze te kunnen uitbetalen!

Erken het probleem

Eens men alle facetten van het probleem zal erkennen, kan men maar inzien dat onze wetsvoorstellen efficiënte, duidelijke antwoorden bieden op alle facetten van de asiel en migratie-uitdaging. In tegenstelling tot wat sommigen beweren, willen wij in geen geval vreemdelingen wantrouwen en uitsluiten van onze maatschappij. Dit zou een kortzichtige, krampachtige reactie zijn van een staat die zich afsluit van een immer evoluerend Europa.

Voor ons heeft iedereen het recht hier een asielverzoek in te dienen, maar als deze ongegrond blijkt, moet ze versneld afgehandeld worden. Aan een “nee” moet er gevolg gegeven worden. Gebeurt dit niet, dan krijgen we taferelen zoals vandaag: echte vluchtelingen, getraumatiseerde mensen gevlucht uit angst voor vervolging, worden niet toegewezen. Wij willen onze plicht opnemen en de asielprocedure teruggeven aan hen, aan die erkende vluchtelingen, die mensen in nood. Dit is onze morele plicht.