Hervorming opvangwet eindelijk gestemd

Gisteren, 12 oktober 2011, werd tijdens de Kamercommissie Volksgezondheid met een meerderheid de nieuwe opvangwet voor asielzoekers, die de wet van 2007 hervormd, gestemd. Sarah Smeyers (N-VA) kijkt grotendeels tevreden terug op het parcours dat sinds vorige winter werd afgelegd, maar merkt eveneens op dat deze wetswijziging nog maar de eerste stap is. Resultaten in de praktijk zullen pas gezien worden als ook de asielprocedure wordt aangescherpt, en als de omzetting van de Europese terugkeerrichtlijn – waar de regering in lopende zaken een voorstel voor heeft klaarliggen – een feit zal zijn. Lees hier ook het artikel in de Gazet van Antwerpen hierover.

Constructieve besprekingen

Eerst en vooral benadrukte Sarah Smeyers dat de voorstellen zoals die vandaag werden gestemd het resultaat zijn van maandenlange besprekingen, die in een constructieve sfeer gehouden werden. Alle partijen waren van oordeel dat de hervorming van de opvangwet niet langer kon uitblijven. N-VA diende eind vorig jaar al haar wetsvoorstel in, en is tevreden dat er vandaag eindelijk schot in de zaak komt. “Het huidige voorstel stemt in grote lijnen overeen met wat wij beogen. Zo komt er één minister bevoegd voor asiel en migratie, iets waar alle partijen voor pleitten. Hiermee komt een einde aan het versnipperde asiel- en migratiebeleid dat de regering al jaren voert.” 

Opvang tijdens eerste asielprocedure

“Daarnaast wordt het recht op opvang beperkt tot de eerste asielprocedure, en krijgt de asielzoeker enkel nog opvang als zijn tweede asielaanvraag in overweging genomen wordt. Vandaag heeft een afgewezen asielzoeker recht op opvang van zodra hij een tweede asielaanvraag indient, zelfs al bevat deze geen nieuwe elementen. Het gevolg is dat vele afgewezen asielzoekers een tweede aanvraag indienen, louter om hun recht op opvang te verlengen. Zo nemen zij de plaats in van een nieuw aangekomen asielzoeker, zelfs al is hun aanvraag niet gegrond  (In het eerste kwartaal van 2011 was 17,8 % van alle asielaanvragen meervoudige aanvragen. Daarvan werd 36% geweigerd (toch hebben deze personen nu ook nog altijd recht op opvang); in september 2011 stond de teller van meervoudige aanvragen al op 3.596)).”

Hoewel N-VA er in haar basisvoorstel voor pleitte dat het opvangrecht bij een tweede aanvraag volledig zou worden afgeschaft, vindt Sarah Smeyers dat hiermee “een compromis is gevonden waarmee het oneigenlijk verlengen van opvang in grote mate kan worden teruggedrongen, wat de rechtmatige asielzoeker ten goed zal komen.”

Intrekking opvangplaats mogelijk

Ook kan het recht op opvang worden ontnomen wanneer de asielzoeker de toegewezen opvangplaats weigert of deze verlaat, zonder dat hij de instantie hiervan heeft op de hoogte gebracht. Later kan dit recht opnieuw worden verkregen. “Hiermee wordt benadrukt dat elke opvangplaats waardevol is, een recht waar men niet kan mee spelen,” aldus Sarah Smeyers.

Vrijwillige terugkeer krijgt voorrang

Daarnaast wordt er ook werk gemaakt van een vrijwillig terugkeertraject. Een afgewezen asielzoeker die een bevel om het grondgebied te verlaten (een BGV, dat nu ook sneller zal worden afgeleverd) krijgt, kan vrijwillig intekenen op een terugkeertraject. Doet hij dit, dan kan zijn opvang worden verlengd met maximaal 30 dagen. “N-VA is voorstander van de invoer van dit traject; middels een dialoog met de afgewezen asielzoeker kan deze ervan worden overtuigd zelf terug te keren en zich opnieuw te integreren in het land van herkomst. In tegenstelling tot een gedwongen terugkeer wordt het hier mogelijk de afgewezen asielzoeker beter op te volgen en te begeleiden, daar waar een gedwongen terugkeer nu mensen zo goed als op straat zet, en onvermijdelijk tot de illegaliteit dwingt.”

“Toch koppelen wij hier enkele voorwaarden aan,” legt Sarah Smeyers uit, “Om te vermijden dat dit wordt aangegrepen als middel om de opvang te verlengen, hebben we enkele tussentijdse evaluatiemomenten binnen dit traject ingevoerd: als de afgewezen asielzoeker onvoldoende meewerkt, kan de verlengde opvang geschorst worden en de vrijwillige terugkeer alsnog worden omgezet naar een gedwongen terugkeer. De verlenging van opvang tijdens dit traject moet worden beschouwd als gunst, niet als recht.”

EU-burgers: tegmoetkoming aan klachten OCMW’s

“Ons voorstel om EU-burgers van opvang uit te sluiten, werd niet weerhouden in het uiteindelijke voorstel. Voor ons kan een EU-burger een asielaanvraag indienen in ons land, maar zou dit worden losgekoppeld van zijn opvangrecht, om het opvangnet te ontlasten. Toch deelde de Raad Van State dit oordeel niet: asiel moet gekoppeld blijven aan het recht op opvang. In de wet wordt nu uitdrukkelijk bepaald dat vreemdelingen uit de EU de eerste 3 maanden van hun verblijf geen recht hebben op materiële of financiële steun. Als de EU wil gaan voor een vrij verkeer van werknemers, kan het niet de bedoeling zijn die open grenzen te laten misbruiken. Met deze maatregel wordt tevens gereageerd op de vele klachten van OCMW’s in grootsteden zoals Antwerpen en Gent.”

Eerste stappen gezet

Deze wetswijziging vormt een eerste aanzet tot een radicale wijziging op het terrein, maar kan niet losgekoppeld worden van andere wijzigingen. “Enkel  als we deze wet combineren met de hervorming van de asielprocedure, de omzetting van de terugkeerrichtlijn en in eerste instantie een striktere aanpak van de misbruiken binnen de regularisatieprocedure, zullen onze voorstellen hun effect bewijzen.”

“Wat betreft de regularisatieprocedure, willen wij deze laten uitdoven tegen 2014. “Al te vaak wordt de regularisatieprocedure misbruikt, als laatste reddingsboei voor een afgewezen asielzoeker, die zijn opvang wil verlengen. Dat blijft nefast voor het opvangnet. Zolang deze procedure misbruikt wordt, zal het systeem niet optimaal functioneren. (De Antwerpse OCMW-voorzitster merkte terecht op dat er tot nu toe “geen oplossing voorzien is voor geregulariseerden.”) Ook hiervoor hebben wij wetsvoorstellen klaar en hopen dat er in de toekomst in dezelfde constructieve sfeer kan gewerkt worden.”