De Sint bracht een regering

Op dinsdag 6 december stelde kersvers premier Elio Di Rupo zijn regering voor aan het grote publiek. Het resultaat? 13 ministers en 6 staatssecretarissen; een nieuwe – allerminst afgeslankte - ploeg met weinig nieuwe gezichten. Al zorgde men wel voor een aantal verrassingen gezorgd, zoals de aanstelling van Kamerlid Maggie De Block (Open VLD) als Staatssecretaris voor Asiel en migratie, Armoedebestrijding en Maatschappelijke integratie.

Open VLD aan zet

Na het jarenlange wanbeleid onder de Staatssecretarissen Wathelet en Courard werd er de laatste maanden steeds luider geroepen dat er – terecht – één minister voor asiel en migratie moest komen, iemand met de nodige ruggengraat die eindelijk orde op zaken zou stellen. Het werd uiteindelijk een Staatssecretaris, geen minister zoals eerder werd onderstreept. Bovendien worden de bevoegdheden asiel en migratie niet eens apart beschouwd, maar samengevoegd met Maatschappelijke integratie en armoedebestrijding. Toch hoeft dit niet te betekenen dat de bevoegde zich niet ten volle zou kunnen toeleggen op het asielbeleid. Staatssecretaris De Block beloofde in deze zin al dat ze zich eerst een maand zou verdiepen in dit zware dossier, waarvan ze haar beperkte kennis niet onder stoelen of banken steekt. Het valt dus af te wachten in welke mate dit voormalig Kamerlid van Open VLD zal kunnen realiseren wat haar partij zelf al jaren predikt. 

“Niet blokken, maar handelen”

Staatssecretaris De Block staat geen makkelijke taak te wachten: ze zal op korte termijn het hoofd moeten zien te bieden aan de huidige opvangcrisis. Ze moet ervoor zorgen dat de toplui van de DVZ en Fedasil rond tafel gaan zitten en eindelijk gaan samenwerken in plaats van elkaar tegen te werken. En bovenal moet ze zorgen voor de oprichting van de door de Open VLD gesteunde oprichting van een Taskforce terugkeer. We kunnen dus enkel hopen dat de Staatssecretaris zich de eerste maand niet zal beperken tot “zwijgen en  studeren”. Er moet NU iets gebeuren, willen we een humanitaire crisis voorkomen!

Regeerakkoord zelf gemiste kans

Toch staat haar geen gemakkelijke taak te wachten: ze zal moeten realiseren wat er in het regeerakkoord staat, op zich al een gemiste kans. Er worden wel een aantal goede voorstellen gedaan, zoals de verstrengde gezinshereniging, de strengere opvangwet, de invoering van een lijst van veilige landen, een striktere medische regularisatie. Maar deze verwezenlijkingen werden allemaal gerealiseerd door het parlement, en zijn geenszins de verdienste van de regering. Bovendien worden deze voorstellen één voor één afgezwakt in het huidige akkoord.

Eén bevoegde, met beperkte bevoegdheid

Er werd één bevoegde voor asiel en migratie werd geopperd, maar deze is niet verantwoordelijk voor het uitreiken van verblijfskaarten, noch over nationaliteitsverwerving. Daarnaast is het positief dat men de opvang tot materiële steun blijft beperken. Maar toch laat men de deur open voor het herinvoeren van een spreidingsplan. In 2009 werd dit nochtans afgevoerd, omdat het in de praktijk leidde tot een onevenwichtige verdeling van asielzoekers over de gewesten en zorgde voor een aanzuigeffect. Gemeenten die destijds het “verplichte” aantal asielzoekers niet konden opvangen, stuurden hen terug naar de steden en stopten hen geld toe. Men mag nog onderstrepen dat het spreidingsplan enkel materieel zal zijn; men zal in praktijk niet kunnen voorkomen dat diezelfde kleine gemeenten nu weer financiële steun aan asielzoekers zullen geven. En men kan het hen niet eens verwijten: de gemeentes zijn het beu dat het federale beleid op hen afgewimpeld wordt. Ze hebben gelijk.

Verder wordt een betere samenwerking tussen de DVZ en Fedasil vooropgesteld; iets wat onontbeerlijk is om de asielcrisis te beëindigen. Maar waarom eist men dit dan ook niet voor de DVZ en de OCMW ’s, 2 diensten die in het verleden consequent naast elkaar werkten?

En zo kunnen we ons nog talloze vragen stellen bij de geformuleerde voorstellen: als er een databank voor borgstellers van mensen die in ons land medische steun krijgen komt om de medische regularisatieprocedure beter te kunnen opvolgen; waarom gebeurt dit niet voor alle procedures? En bovenal: wanneer zal men inzien dat regularisatie, hét stokpaardje van de PS, enkel een lapmiddel in ons asiel- en migratiesysteem is dat vaker een aanzuigeffect heeft dan dat het mensen een antwoord biedt?

Gebrek aan moed

Het huidige regeerakkoord getuigt van een gebrek aan lef en aan goede wil, terwijl men nu de omslag zou moeten maken om asiel en migratie opnieuw aanvaardbaar en draaglijk te maken voor de maatschappij. We kunnen dus maar hopen dat de bevoegde Staatssecretaris dit akkoord creatief invult en oren heeft naar oplossingen die deze gemiste kansen kunnen goedmaken.